Book launch: Postcolonial Opera, by Juliana Pistorius
Vacatures Leerstoel Zuid-Afrika: talen, literaturen, cultuur en maatschappij (Universiteit Gent) – sollicitatie-deadline: 20/5/2025
Het Centrum voor het Afrikaans en de Studie van Zuid-Afrika (GAZ, Universiteit Gent) is op zoek naar twee bekleders van de Leerstoel Zuid-Afrika: talen, literaturen, cultuur en maatschappij. Het gaat om een verblijf van zes weken aan de Universiteit Gent, tijdens het eerste semester van het academiejaar 2025-2026 (twee aanstellingsperioden: september-oktober 2025 en november-december 2025). Voor elk van deze perioden zoeken we één Leerstoelbekleder.
Oproep vir bydraes: 5de Swart Afrikaanse skrywerssimposium, UWK – datum vir indiening van abstrakte: 15/5/2025
Die Departement Afrikaans en Neerlandistiek, Universiteit van Wes-Kaapland kondig met trots die 5de Sas-byeenkoms aan. Die Departement word die afgelope 40 jaar met dié simposium verbind wat ‘n duidelike spoor in die Afrikaanse literatuurgeskiedenis gelaat het.
Die Sas-byeenkoms word vanaf 9-11 Oktober 2025 aangebied. Soos in die verlede is die vertrekpunt ‘n bestekopname van “swart skryfwerk in Afrikaans”.
Zuid-Afrika Huis Breytenbach-panel [13/3/2025]
Poëziesymposium Breyten Breytenbach [27/2/2025]
Breytenbachspecialisten Alwyn Roux (Zuid-Afrika), Yves T’Sjoen (België) en Francine Maessen (Nederland) kijken terug op het imposante oeuvre van deze onlangs overleden schrijver en beeldend kunstenaar. De Zuid-Afrikaanse Breytenbach (1939–2024) vertrok in de jaren ’60 naar Europa en trouwde daar, tegen de apartheidswetten van zijn thuisland, met de Frans-Vietnamese Yolande. Een leven als balling volgde.
Hij was actief in de strijd tegen apartheid en belandde in de gevangenis. Maar hij staat ook bekend om zijn liefdespoëzie, taalvernieuwing en surrealistisch werk.
Alwyn en Francine dragen de hoogtepunten uit Breytenbachs oeuvre voor, en geven context bij zijn teksten. Ook interviewen we Yves T’Sjoen over over het slotdeel van het beschouwend drieluik over Breytenbach, bestaande uit: Kwintet. Literaire dialogen tussen Afrikaans en Nederlands (2023) en de flankerende werkschriften Breyvier. Over taal, burgerschap en Breytenbach (2023) en De ontdekking van het eiland. breytenbachiana (2025).
- 27 februari, 20.15 uur (inloop vanaf 20.00 uur)
- Index Books, Fruitweg 28, Leiden
Zie ook: Uitnodiging: Poëziesymposium Breyten Breytenbach – Voertaal
Publicatie van de essaybundel: De ontdekking van het eiland. breytenbachiana (2025)
Het essayboek, met een verwijzing naar L’invention du désert (1987) van de Algerijnse dichter[ Tahar Djaout, bundelt in een kwartet aantekeningen over aspecten van het werk van Breyten Breytenbach (1939-2024). In de ‘breytenbachiana’ is er aandacht voor Breytenbach en de Lage Landen: een uitgebreide tweespraak met H.C. ten Berge over de introductie van Breytenbach in de Nederlandse literatuur (meer bepaald in Raster), kronieken over connecties met Vlaamse literaire periodieken, over “crossmediale” relaties met werk van Henk van Woerden en over de bepalende impact van de groteske verhalenbundel De boom achter de maan (1973) op het vroege werk van Esther Jansma. Ook aan Breytenbach en Hugo Claus en aan een schrijversoptreden in Brugge (2004) wordt aandacht besteed. Lees meer…
Inhoudstafel_De ontdekking van het eiland
Lunch seminar: Why ‘right-wing woman’ is not an oxymoron: Lessons from the volksmoeder in South Africa [18/11/2024]
“Salig is die Vertalers” – Vertalingen en uitwisselingen tussen Kaaps, Nederlands en andere talen [25/10/2024]
Webinar: Breytenbach en sy innerlike Afrikas / Breytenbach en zijn innerlijke Afrikas [17/10/2024]
Gents Centrum voor het Afrikaans en Studie van Zuid-Afrika in samewerking met Samespraak bied aan / presenteert:
Breytenbach en sy innerlike Afrikas / Breytenbach en zijn innerlijke Afrikas
Datum: 17 Oktober 2024
Tyd / Tijd: 10:00 – 12:30
Platform: Zoom
Program / Programma:
10:00 – 10:30:
Yves T’Sjoen
‘my afrika ek kom/ek laat niemand op my kop sit nie/kophou breyten breytenbach’
Over constructies van Afrika en het ‘I-land’
10:30 – 11:00:
Charl-Pierre Naudé
Breytenbach en die Afrika-moderne as verbeeldingkonstruk
11:00 – 11:30:
Anke van der Merwe
‘Jan Afrika’/‘Jan Afrikaner’/‘Afrika Fuifgat Bibberbek’
Die ontwikkeling van identiteit in die Breytenbach-oeuvre met spesifieke verwysing na die Afrika-motief
11:30 – 12:00:
Alwyn Roux
Die abstrakte en konkrete verbeeldings van Afrika in drie gedigte van Breyten Breytenbach
12:00 – 12:30:
Andrew Nash
Marx, Ho Chi Minh, Breytenbach.
Zoom Meeting
Join via: https://us02web.zoom.us/j/83069927899?pwd=E2FIKbaQAuqSTLtQ3xhWJOcYGbMiXY.1
Meeting ID: 830 6992 7899
Passcode: 981199
Oproep om bydraes: Leeskultuur en transtaligheid [sperdatum: 14/8/2024]
Ons nooi navorsers uit om gedurende die tweede semester van 2024 referate te lewer wat die volgende temas aanspreek:
- Die invloed van trans- en meertalige poëtika ter bevordering van ’n leeskultuur in die Suid-Afrikaanse konteks.
- Ondersoek na suksesvolle inisiatiewe ter vestiging en uitbreiding van leeskultuur in Suid-Afrika, insluitend praatjies, onderhoude, en ander navorsingsbenaderings.
- Voorbeelde van suksesvolle leesbevorderingsprogramme in die Lae Lande en hul toepasbaarheid in Suid-Afrika.
- Diskoersmatige benaderings tot die bevordering van lees in multikulturele en meertalige gemeenskappe.
- Praktiese implementering van leesbevorderingsinisiatiewe wat die rol van skole, biblioteke, en gemeenskappe insluit.
Rooster vir aanbiedings: Augustus, September en Oktober 2024 – Suid-Afrika-tyd (UTC+2)
- Woensdag, 28 Augustus 2024
- Woensdag, 25 September 2024
- Woensdag, 30 Oktober 2024
Laaste datum vir die skiet van tydsgleuf: 14 Augustus 2024. Stuur asb. jou voorgestelde tydsgleuf aan erouxap@unisa.ac.za.
8th Colloquium on Afrikaans: Horizons of Political/Poetical Contestation [20 & 21 November 2024]
Reflections on a rewarding research stay at the Wallenberg Research Centre, Stellenbosch Institute for Advanced Study (STIAS), by Yves T’Sjoen
“The Stellenbosch Institute for Advanced Study (Stias), like its sister institutes in the US, in the UK and on the European continent, fosters transdisciplinary conversations in which all fields emerge as equals, even if these different domains enjoy varying degrees of financial and social prestige.
My Stias experience from 15 January till 14 June 2024 has conclusively convinced me that “a positive spiral”, as delineated by former VUB rector Caroline Pauwels, does exist. Stias answers a need for more transdisciplinary academic dialogue.”
Bruggenhoofden-gesprek met Yves T’Sjoen en Ingrid Winterbach [1 juni 2024]
GAZ Webinar: Dynamiek van vervreemding en toe-eigening – Recente literaire gesprekken tussen Afrikaans en Nederlands – bekijk de opname hier [7 mei 2024]
Opname: Gedagtewisseling tussen Yves T’Sjoen en Anastasia de Vries [20 april 2024]
Die derde gesprek van vyf in 2024 van die “Bruggenhoofden-gespreksreeks”. “Bruggenhoofden” is ‘n publieke platform wat die letterkundige wisselwerking tussen Suid-Afrika en die Lae Lande ondersoek
Bekijk de opname hier
Gedagtewisseling tussen Yves T’Sjoen en Alfred Schaffer [23 maart 2024]
Tweespraak met Alfred Schaffer (deel 2): “Het is alsof mijn taal begint te verbrokkelen”
Gedagtewisseling tussen Yves T’Sjoen en Louise Viljoen [27 januari 2024]
Dit is het eerste gesprek in de reeks Bruggenhoofden bij SASNEV.
Bekijk de opname hier
Onderhoud in drie dele met Yves T’Sjoen oor sy boek in voorbereiding Twee overzijden
Lees hier het driedelige vraaggesprek met Yves T’Sjoen, gepubliceerd op Versindaba – over prof. T’Sjoens fellowship bij STIAS in Stellenbosch en het boek in voorbereiding Twee overzijden. Kronieken & tweespraken.
https://versindaba.co.za/2024/03/09/gesprekke-met-yves-tsjoen-1/
https://versindaba.co.za/2024/03/11/gesprekke-met-yves-tsjoen-2/
https://versindaba.co.za/2024/03/12/gesprekke-met-yves-tsjoen-3-slot/
Samespraak- isiXhosa-Afrikaans/Nederlands-English [first half 2024]
Bijeenkomst van het Gents Centrum voor het Afrikaans en de Studie van Zuid-Afrika [19 maart 2024]
Call for Papers: Talking cultural diversities. Translingual poetics and multilingual poetries [14 February 2024]
There are examples of literary texts in South African multilingual literature that should be read in the context of “translingual poetics”. The very interweaving of Standard Afrikaans and other varieties of Afrikaans is an example of language mixing that carries different cultural narratives or frames than is assumed in a normative unified language or hegemonic culture. In a South African context, it is evident that there are more such language combinations – combined forms of language expression. The interaction of Afrikaans, English, Xhosa, Zulu, and other languages is evident in a multilingual and multicultural country and a locus where languages are in constant contact. Literature can further activate and thematize these language contacts and forms of trans- and/or interculturality. Attention to literary mediums and specific cultural traditions in various languages opens up perspectives on a linguistic and cultural community. In addition to translations of foreign-language literature in South Africa or production reception, the transfer and knowledge of literature (through diverse ways/modes of communication) play a role in the linguistic and cultural rapprochement between various ethnocultural communities.
With this Call for papers, we invite researchers who focus on such forms of “multilingual poetics” and “transpoetics” in a South African context. The papers are presented in English, and the PowerPoint presentations can use either Afrikaans, English, or any other source language. In particular, researchers from diverse cultural traditions in South Africa are invited to discuss research findings in the context of multilingualism and intercultural conversations in an online seminar.
Please send the working title of your paper to Prof Alwyn Roux (erouxap@unisa.ac.za) before or on Wednesday, 14 February 2024. Also indicate when you would like to present your research.
Inaugural Lecture of the Endowed Chair of South Africa: Languages, Literature, Culture and Society [23 november 2023]
You are cordially invited to the inaugural lecture of this year’s endowed Chair of South Africa: Languages, Literature, Culture and Society at Ghent University.
In her inaugural lecture, the acclaimed South African writer, philosopher, and professor emeritus at Stellenbosch University, Marlene van Niekerk examines what kind of critical apparatus would be needed to best identify the conditions of possibility under which Afrikaans literature was produced. What kind of self-understanding could be expected from a historically privileged South African who teaches literature to foreign students?
Rather than a straight-forward theoretical critique, this inaugural lecture will offer a semi-literary and rhetorically amplified performance or demonstration in response to these questions. Its central thesis is that walking, especially at dusk, even along a familiar route, solves problems. The performance proceeds via a preamble of way-finding allegories, followed by an autobiographical narrative tracing a Hesperian perambulation, a walk undertaken by the author in an odd neighbourhood earlier this year in South Africa.
Register here
8ste Colloquium over het Afrikaans: Transnationalisering van cultuur- en literatuurstudies [9 november 2023]
Dit colloquium is een samenwerkingsverband tussen de Universiteit van Amsterdam, de Universiteit Gent en het Zuid-Afrikahuis
Meer informatie over het programma volgt zo snel als mogelijk.
Boekpublicatie: Geen land voor dromen. Geschiedenis van de Zuid-Afrikaanse Nederlandse literatuur [september 2023]
Dat er in Zuid-Afrika Afrikaans wordt gesproken en geschreven, is algemeen bekend en dat er in de zeventiende en achttiende eeuw, de tijd van de VOC, door ambtenaren in de Kaapkolonie officiële journalen en rapporten in het Nederlands werden geschreven, zal niemand verbazen.
Er bestaat echter ook een Zuid-Afrikaanse Nederlandse literatuur: poëzie, toneel en verhalend proza geschreven in het Nederlands door inwoners van Zuid-Afrika. Daar is in de geschiedschrijving van de Nederlandse literatuur amper aandacht aan besteed.
Eep Francken en Olf Praamstra voeren ons mee door deze boeiende letterkunde, vanaf het ontstaan ervan in 1652 tot in de eenentwintigste eeuw.
Uitgegeven door Amsterdam University Press.
Publicatie KWINTET. Literaire dialogen tussen Afrikaans en Nederlands [augustus 2023]
Over cultuurtransmissie tussen Afrikaans en Nederlands is veel te zeggen vanuit historisch en recent oogpunt. De dynamiek van “kleinere letterkundes”, Afrikaans in Zuid-Afrika respectievelijk Nederlands in globaal perspectief, wordt bepaald door particuliere literair-institutionele relaties, intercontinentale kennisnetwerken en ‘laterale’ trans-talige connecties.
De opstellenbundel Kwintet. Literaire dialogen tussen Afrikaans en Nederlands (W∞lf, Antwerpen) en de flankerende essaybundel Breyvier. Over taal, burgerschap en Breytenbach (Skribis, Gent) presenteren gevalstudies op het gebied van de transnationale literatuurstudie. In het bijzonder staat de relatie centraal tussen Breyten Breytenbach en de Lage Landen.
Kwintet focust op de beeldvorming van de biografische persoon, van het politieke activisme en van het literaire oeuvre van Breytenbach in werk van H.C. ten Berge, Remco Campert, Gerrit Komrij, Rutger Kopland en Gerrit Kouwenaar. Ook de receptie in tijdschriften zoals Raster (i.s.m. Camille Bourgeus), Revolver (i.s.m. Elke Seghers) en Yang komt ter sprake. De betrokkenheid van Nederlandstalige schrijvers, waaronder Bert Schierbeek, Adriaan van Dis en Eddy van Vliet, in de antiapartheidsbeweging wordt belicht. Ook de rol van Breytenbach bij het GORIN in Senegal wordt besproken (i.s.m. Alwyn Roux).
Verder bevat de opstellenbundel deelstudies over de poëziebibliotheek van Ernst van Heerden, over toneelbewerkingen door Tone Brulin van teksten van N.P. van Wyk Louw en Wilma Stockenström, over Antjie Krog en Herman de Conincks Nieuw Wereldtijdschrift, over Joan Hambidge en de lezing van Nederlandse literatuur in het Afrikaans, over de liminale positie van Alfred Schaffer, enzovoorts. Kwintet bundelt daarnaast korte essays op grond van translinguïstisch onderzoek naar literair grensverkeer en cultuurtransfer tussen Afrikaans en Nederlands: Uys Krige in Vlaanderen, Guido Gezelle in Zuid-Afrika, een hommage aan de dichter-academicus en Zuid-Afrikaans dichter des vaderlands Kgositsile Keorapetse.
Tot slot spreekt Ka’afir.
Twintig korte en langere notities in Breyvier dragen ertoe bij dat het boek de vorm aanneemt van een carnet. Het werkschrift bundelt marginalia over werk van Breytenbach. De teksten belichten zijpaden van diepgaander onderzoek gebundeld in Kwintet. Bespiegelingen, ook lossere bibliografische eindjes, zijn op schrift gesteld als ‘Breytenbach notities’, gemodelleerd naar Breytenbachs essaybundel Notes from the Middle World. Hoofdstukken in Kwintet worden in het flankerende Breyvier voorzien van addenda. Naast Breytenbach komen in het apocriefe breviarium ook aan bod: Antjie Krog, Ronelda Kamfer en thema’s als dekolonisering, meertalig burgerschap (in samenspraak met Antjie Krog) en de taaldiscussie (“Afrikaans taaldebat in een Catch-22”). Er zijn essays over Hugo Claus in het Afrikaans en over de betrokkenheid van Breytenbach bij het Gorée Instituut in Senegal.
De ‘breytenbachiana’ zijn beschouwende bijdragen en gedocumenteerde annotaties als sporen van en voor voortgezet vergelijkend en transnationaal letterkundig onderzoek.
In een tweedelig interview met Willem de Vries op LitNet en Voertaal licht de auteur toe in hoeverre beide boekuitgaven met elkaar in dialoog gaan en langs welke paden de receptie van Breytenbachs oeuvre verloopt als deel van het interculturele verkeer tussen Nederlands en Afrikaans.
https://voertaal.nu/breyvier-deel-2-so-breek-breytenbach-en-krog-tale-oop-en-vernuwe-denke/
Over de opstellenbundel Kwintet staat een vijfdelig vraaggesprek online.
https://voertaal.nu/kwintet-deel-3-tussen-afrika-en-europa-is-meer-goree-nodig/
De boeken kunnen online worden besteld:
https://www.skribis.be/nl/vers-van-de-pers/breyvier.html (Breyvier. Over taal, burgerschap en Breytenbach. Skribis, Gent, 2023, 202 pp.)
https://www.projectwoolf.be/product-page/kwintet-literaire-dialogen-tussen-afrikaans-en-nederlands (Kwintet. Literaire dialogen tussen Afrikaans en Nederlands. W∞lf, Antwerpen, 2023, 424 pp.)
Historische verbeelding. Terugblikken met Karel Schoeman/Historical Imaginaries: Flashbacks with Karel Schoeman’ [juli 2023]
Op 14 juli 2023 houdt Yves T’Sjoen in Bloemfontein de Karel Schoeman Gedenklezing (Universiteit van die Vrystaat, Vrystaat Kunstefees, 10-15 juli).
“Karel Schoeman (1939-2017) is waarskynlik die grootste alumnus wat die Universiteit van die Vrystaat nog opgelewer het. Met honderde boek- en artikelpublikasies in die prosa, geskiedenis, vertaling, vaktaal, drama en meer het hy op al hierdie terreine baanbrekende werk gelewer. Ná sy afsterwe is onder leiding van Prof. Johann Rossouw in samewerking met die departemente Filosofie en Klassieke, Afrikaans en Nederlands, Duits en Frans, Geskiedenis en Beeldende Kunste, asook die Fakulteit Geesteswetenskappe, besluit om ’n jaarlike gedenklesing te hou om sy nalatenskap lewend te hou.” – Johann Rossouw
https://vrystaatkunstefees.co.za/historical-imaginaries-flashbacks-with-karel-schoeman/
Aankondiging van Marlene van Niekerk als Leerstoelhouder Zuid-Afrika: talen, literatuur, cultuur en maatschappij [academiejaar 2023-2024]
Met groot genoegen kondigt het Gents Centrum voor het Afrikaans en de Studie van Zuid-Afrika aan dat Professor Marlene van Niekerk voorgedragen is om in academiejaar 2023-2024 de Leerstoel Zuid-Afrika te bekleden aan de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte van de UGent.
Gelieve hier een persoonlijke toelichting te vinden bij de invulling van haar leerstoelhouderschap.
Nieuwe publicatie: Breyvier. Over taal, burgerschap en Breytenbach [april 2023]
Breyvier. Over taal, burgerschap en Breytenbach is een van de jongste publicaties die bij SKRIBIS is uitgegeven. De titel vat de inhoud van het boek mooi samen in een woordspeling: ‘Breytenbach’ en ‘brevier’. Een brevier of breviarium is een compilatiewerk dat met verschillende (korte) teksten een overzicht biedt over een bepaald thema. In dit geval is dat thema de Zuid-Afrikaanse schrijver en schilder Breyten Breytenbach.
Yves T’Sjoen, professor in de moderne Nederlandse en de Afrikaanse literatuur aan de UGent, UStellenbosch en Karelsuniversiteit in Praag, belicht in Breyvier de zijpaden van het diepgaandere onderzoek uit zijn parallelle academische uitgave Kwintet (uitgegeven door W∞lf in Antwerpen).
Baanbrekend onderzoek aan het Gents Centrum voor het Afrikaans en de Studie van Zuid-Afrika [vanaf maart 2023]
Midden maart 2023 ging een door FWO Vlaanderen ondersteund onderzoeksproject van start met als titel Challenging Crossroads: A Critical Discourse Analysis on the Intersections of Race, Gender, Class, Ethnicity, Sexuality and Ensuing Discursive Counterreactions in Female Apartheid Narratives. Het project streeft ernaar de onderbelichte maar veelkantige vormen van onderdrukking en ongelijkheid naar de voorgrond te brengen waarmee vrouwen in Zuid-Afrika geconfronteerd zijn tijdens Apartheid. Niet enkel institutioneel racisme maar ook seksisme en andere vormen van discriminatie lagen ten grondslag aan het apartheidsregime. Ze worden in kaart gebracht door te focussen op de snijpunten van ras, gender, klasse, etniciteit en seksualiteit, en bij uitbreiding de consequenties en de evolutie doorheen de tijd. Er wordt gewerkt met een literair tekstencorpus van zes romans door drie Zuid-Afrikaanse schrijfsters. De lijst van Engelstalige en Afrikaanstalige romans en kortverhalen bestaat uit Miriam Tlalis Muriel at Metropolitan (1975) en Soweto Stories (1989), Nadine Gordimers Burger’s Daughter (1979) en Jump and Other Stories (1991) en Welma Odendaals Getuie vir die naaktes (1974) en Verlate plekke (1991). Door middel van een kritische discoursanalyse worden de vermelde snijpunten op discursief niveau en vanuit een meervoudig comparatief perspectief onderzocht. De teksten situeren zich in de periode vanaf de jaren 1970 tot de prille transitie naar democratie in de jaren 1990. Daarbij is er aandacht voor linguïstische mechanismen die het apartheidsdiscours inzet om ongelijkheden te rechtvaardigen en de eigen hegemonie te verstevigen. Daarnaast worden de tegenreacties van de genoemde auteurs geanalyseerd door te belichten hoe ze weerstand bieden tegen het apartheidssysteem, met aandacht voor het vocabulaire, de grammatica, de tekststructuren en de literaire technieken zoals intertekstualiteit en interdiscursiviteit.
7de Colloquium over het Afrikaans aan de Universiteit van Gent [27 – 28 oktober 2022]
Het 7de internationale colloquium over het Afrikaans zal op 27 & 28 oktober worden georganiseerd aan de Universiteit van Gent.
Gelieve de Oproep om referate/Call for papers hier te vinden: Kollokwium oor Afrikaans – Oproep om referate-2022
Het programma vindt u hier: 7de Gentse Kollokwium oor Afrikaans_programma
Registratie graag voor 24 oktober via https://congrezzo.ugent.be/gca2022